Verwerkingsopdracht Romantiek/Realisme

Keuzeopdracht literatuur

Wat zijn opvallende verschillen en overeenkomsten tussen het boek en de film Max Havelaar?

Dit verslag bestaat uit een vergelijking tussen het boek Max Havelaar en de verfilming ervan. Als eerste heb ik het boek gelezen en daarna heb ik de film (van maarliefst 170 minuten) uit 1976 gekeken. Ik vond het een erg leerzame opdracht, omdat door het kijken van de film mij veel meer van het verhaal duidelijk werd en ik me meer in het verhaal kon inleven.

Als ik als eerste kijk naar de betrouwbaarheid van de verfilming, vind ik dat de makers van de film goed hebben gekeken naar de boodschap van het boek. Het gaat er in het boek om dat mensen moeten weten dat de bewoners van Nederlands-Indië heel slecht behandeld werden. Deze boodschap zit ook zeker in de film verwerkt: de makers hebben zelfs naar mijn mening wat extra nadruk gelegd op het verhaal over Saïdjah en Adinda om nog meer nadruk te kunnen leggen op de verschrikkingen in Indië. Natuurlijk zijn er ook wel verschillen tussen het boek. Zo komt al vrij snel het verhaal van Saïdjah en Adinda naar voren in de film, terwijl je dat verhaal in het boek pas veel later kunt lezen. Ook wordt het verhaal in het boek alleen verteld door Stern en Droogstoppel, in de film is dat wel anders.

In het boek komt duidelijk naar voren dat Max Havelaar een echt romantisch personage is: Havelaar is erg gevoelig (hij is betrokken bij het lot van de Javanen), lijdt ook wel een beetje aan Weltschmerz, dat wil zeggen dat hij erg bedroefd is over de wereld om zich heen (in dit geval gaat het over Indië) en streeft naar een ideale wereld. De vraag is dan natuurlijk: wordt Max Havelaar in de film ook als romantisch neergezet? Ja, ik vind van wel. In de film wordt namelijk goed duidelijk hoe Max Havelaar zich verzet tegen  de onderdrukking van de Javanen en zijn idealen worden ook meermaals uitgesproken.

Dan nu Droogstoppel: deze man wordt in het boek neergezet als een gemeen persoon, omdat hij vaak negatief spreekt over Sjaalman (oftewel Max Havelaar) en over de schrijfkunsten van Stern (in het boek onderbreekt Droogstoppel het verhaal van Stern meermaals). In de film wordt Droogstoppel meer op de achtergrond gehouden en is hij maar heel weinig te zien; en als hij eens te zien is, doet hij aardiger dan in het boek. In de film is hij vooral achterdochtig, niet echt gemeen. 

Wat ik ook zeker over de film wil zeggen, is dat ik de film een goede geëngageerde film vind. Doordat de gebeurtenissen zo levendig en helder worden gespeeld kun je je helemaal inleven in het verhaal en raak je betrokken bij de toenmalige problemen in de maatschappij.

Als ik tot slot alles met elkaar afweeg, kom ik tot de conclusie dat de film mijn voorkeur heeft boven het boek. Het boek vond ik erg langdradig en het duurde erg lang voordat ik de strekking van het verhaal doorhad. Bij het kijken van de film zat ik echter al snel in het verhaal en kon ik me veel beter inleven in de gebeurtenissen (onder andere doordat het taalgebruik hierbij veel makkelijker was).