Oordeelvorming over “Specht en zoon”
1. Algemene informatie
a.
Standaardtitelbeschrijving:
i.
Willem Jan Otten,
Specht en zoon
ii.
Den Bosch, 2006, eerste
druk in 2004
b.
Genre:
Het is een psychologische roman, omdat er veel nadruk
ligt op de gedachtes van de verteller (in dit geval het schildersdoek).
Bovendien gaat het over relaties tussen mensen, en dan vooral de normen en
waarden daarbij.
c.
Een korte samenvatting van het boek:
Felix Vincent, een bekende portret schilder krijgt hij de opdracht van z’n
leven. Valéry Specht, een steenrijke kunstverzamelaar, geeft hem opdracht om
zijn overleden zoon Singer te schilderen. Specht vertelt Schepper dat ie het
schilderij moet schilderen om Singer “tot leven te wekken”. Aan de hand van
foto’s en een aantal videobeelden gaat Felix aan het werk. Felix, wordt
‘Schepper’ genoemd doordat het hele verhaal is geschreven vanuit de optiek van
het schilderdoek waar Singer op komt te staan. Het is een groot, duur doek, en
heeft alle menselijke eigenschappen qua zintuigen. Het duurt maanden voordat
het doek beschilderd wordt en zo leren we Felix, zijn vrouw Lidewij en alle
andere mensen die in het atelier van Schepper komen kennen. Tot op het moment
dat Specht binnen komt lopen lijdt het doek een passief leven. Maar als dan
uiteindelijk wordt besloten door Schepper dat hij het doek wordt waar Singer op
wordt gemaakt en gaat hij een actief leven lijden. Nadat het schilderij af is,
komt Lidewij erachter dat ze zwanger is. Het schilderij wordt niet op de
afgesproken datum opgehaald, pas zes à zeven maanden later. Als Lidewij wordt
opgenomen in het ziekenhuis voor de bevalling, komt recensent Minke Depuis langs en haalt schepper
over om over het schilderij te vertellen. Eerst twijfelt schepper omdat hij aan
specht beloofd had het schilderij geheim te houden. Dan vertelt Minke dat
specht een pedofiel is en dat hij Singer gekocht had. Specht had volgens Minke
aan schepper gevraagd Singer te schilderen, omdat Specht dat bij elke kind had
gedaan dat hem te oud geworden was. Schepper gelooft dat en verbrandt het
schilderij uit schaamte. Dan bevalt Lidewij en wanneer Schepper thuis komt uit
het ziekenhuis wordt hij bezocht door doodzieke Specht om het schilderij op te
halen. Schepper vertelt het verhaal van Minke, maar Specht ontkent dit alles. Hij
had het schilderij voor Singer laten maken, omdat Singer depressief is. Specht
vraagt alsnog een keer aan Schepper om Singer te schilderen.
2. Onderbouwing van mijn persoonlijke
oordeel
“Specht en zoon” vond ik echt een heel mooi boek. Ik had dat eerlijk gezegd
niet verwacht van tevoren, maar het is zeker de moeite waard om te lezen. Ik
ben begonnen in dit boek omdat ik het op de lijst zag staan bij niveau 4 en ik
kon me herinneren dat mijn docent in de vierde klas er eens iets uit
voorgelezen had en dat hij er toen ook zo enthousiast over was.
Toen ik begon te lezen, was het voor mij even wennen dat het verhaal is
geschreven door de ogen van een schildersdoek. Het begin was echter wel heel
sterk: “Het loopt tragisch met mij af, daar lijkt het nu toch echt op. Ik sta
op de ezel en heb alleen het ergste te verwachten. Hij komt uit de tuin
gelopen. Hij komt me halen, het kan niet anders of ik word in het vuur
geworpen. Ik vertel dit nu al, anders sluit u zodra u begrijpt wie ik ben dit
boek.” Later komt deze scène inderdaad terug, maar op deze manier wordt er wel
een bepaalde spanning opgebouwd die je het hele boek niet meer kwijtraakt. Een
erg goed punt aan dit boek vind ik dus de opbouw: de schrijver heeft echt een
heel sterke opbouw heeft neergezet door met zo’n prachtige opening te beginnen.
Voordat ik het boek ging lezen, had ik al op internet gelezen dat Willem
Jan Otten in zijn boeken ook veel gebruik maakt van het thema “geloof”. Dit
vond ik ook duidelijk terugkomen in het verhaal. Ten eerste kun je al wat zien
van dit thema in de titel: Schepper en zoon. Als lezer kun je dan denken aan een schepper
die een bepaalde wereld creëert en dit is dan weer dubbelzinnig op te vatten. Verder
heeft schepper het ook veel over God: bestaat zoiets als God en zo niet, waarom
wil ik dan toch dat hij er is? Tenslotte vond ik deze zin ook erg opmerkelijk,
dit is op het einde als Specht Minke Depuis niet schuldig wil veroordelen: “Neem
het haar niet kwalijk. Ze wist niet wat ze deed.” Deze zin is bijna identiek
aan een gebed van Jezus tot God voordat Jezus gekruisigd zou worden. Ik vind de
religieuze verwijzingen echt niet vervelend, ik vind het juist wel mooi omdat
daardoor sommige dingen op verschillende manieren bekeken kunnen worden.
Zelf heb ik totaal geen interesse voor kunst, ik weet er dus niet veel
vanaf. Daarom had ik wel de angst dat het boek vrij saai zou worden voor mij,
omdat ik dat stukje interesse mis. Gelukkig was die angst nergens voor nodig,
omdat het boek eigenlijk niet hoofdzakelijk over dat schilderij (en dus kunst)
gaat. De bedoeling van het verhaal is dat je nadenkt over leven en dood. “Maak
hem levend. Je redt er een leven mee” had Specht tegen schepper gezegd toen hij
de opdracht bracht. Verder komt de dood ook een paar keer voor in het boek: Het
schilderen van Singer wordt namelijk bijna scheppers morele dood en het kind
dat schepper bij zijn vrouw verwekt heeft, wordt bijna de dood van zijn vrouw.
Dan heb je ook nog het doek, dat eerst zo levendig lijkt met al zijn
vertellingen, maar vervolgens ook de dood in de ogen ziet op de brandstapel. Ik
vond het echt heel bijzonder om een boek te lezen dat hoofdzakelijk gaat over
leven en dood. Ik vind dat de schrijver dit thema perfect heeft uitgewerkt.
Kortom, ik ben erg tevreden over het boek. De goede opbouw, het unieke vertelperspectief, de religieuze verwijzingen hier en daar en het zeer bijzondere thema “leven en dood” hebben gezorgd voor een prachtig boek dat je snel uit wilt lezen.
